AYIPLI MALDAN SORUMLULUK (TKHK)

6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun (TKHK); tüketicinin sağlık ve güvenliğini ile ekonomik çıkarlarını koruyucu, zararlarını tazmin edici, çevresel tehlikelerden korunmasını sağlayıcı, tüketiciyi aydınlatıcı ve bilgilendirici önlemleri almak, tüketicilerin kendilerini koruyucu girişimlerini özendirmek ve bu konulardaki politikaların oluşturulmasında gönüllü örgütlenmeleri teşvik etmeye ilişkin hususları düzenlemektedir.

Bir işlemin Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanunu’nun (TKHK) kapsamına dahil olup olmadığını o işlemi yapan tarafların hukuki niteliği ve işlemi yapmaktaki amaçları belirler. TKHK’na tabi bir işlem olabilmesi için taraflardan en azından birinin tüketici olması gerekmekte, tüketici ise ticari ve mesleki olmayan amaçlarla hareket eden gerçek veya tüzel kişiyi ifade etmektedir.

TKHK’na göre mal; alışverişe konu olan, taşınır eşya, konut veya tatil amaçlı taşınmaz mallar ile elektronik ortamlarda kullanılmak üzere hazırlanan yazılım, ses, görüntü ve benzeri her türlü gayri maddi malları ifade eder.

Satıcı malı satış sözleşmesine uygun ve ayıpsız olarak tüketiciye teslim etmek zorunda olduğu gibi tüketici de aldığı malı işlerin olağan akışına göre imkan bulur bulunmaz gözden geçirmek ve satıcının sorumluluğunu gerektiren bir ayıp görürse bunu uygun bir süre içinde bildirmek zorundadır.

AYIPLI MAL

Ayıplı mal, tüketiciyi teslim anında taraflarca kararlaştırılmış olan örnek ya da modellere uygun olmaması ya da objektif olarak sahip olması gereken özellikleri taşımaması nedeniyle sözleşmeye aykırı olan maldır.

Ambalajında, etiketinde, tanıtma ve kullanma kılavuzunda, internet portalında ya da reklam ve ilanlarında yer alan özelliklerden bir veya birden fazlasını taşımayan, satıcı tarafından bildirilen veya teknik düzenlemesinde tespit edilen niteliğe aykırı olan; muadili olan malların kullanım amacını karşılamayan, tüketicinin makul olarak beklediği faydaları azaltan veya ortadan kaldıran maddi hukuki veya ekonomik eksiklikler içeren mallar da ayıplı mal olarak kabul edilir.

Sözleşmeye konu olan malın, sözleşmede kararlaştırılan süre içinde teslim edilmemesi veya montajının satıcı tarafından veya onun sorumluluğu altında gerçekleştiği durumlarda gereği gibi monte edilmemesi sözleşmeye aykırı ifa olarak değerlendirilir. Malın montajının tüketici tarafından yapılmasının öngörüldüğü hallerde, montaj talimatındaki yanlışlık veya eksiklik nedeniyle montaj hatalı yapılmışsa, sözleşmeye aykırı ifa söz konusu olur. (TKHK madde 8 f.3)

Malın ayıplı olduğu anlaşılması durumunda tüketicinin TKHK’da belirtilen seçimlik hakları vardır.

TÜKETİCİNİN SEÇİMLİK HAKLARI:

a) Satılanı geri vermeye hazır olduğunu bildirerek sözleşmeden dönme,

b) Satılanı alıkoyup ayıp oranında satış bedelinden indirim isteme,

c) Aşırı bir masraf gerektirmediği takdirde, bütün masrafları satıcıya ait olmak üzere satılanın ücretsiz onarılmasını isteme,

d) İmkan varsa satılanın ayıpsız bir misli ile değiştirilmesini isteme

Tüketici bu seçimlik haklardan istediğini seçebileceği gibi ücretsiz onarım veya malın misli ile değiştirilmesi haklarını üretici ve ithalatçıya karşı da kullanılabilir.

İSPAT YÜKÜ:

Teslim tarihinden itibaren altı ay içinde ortaya çıkan ayıpların, teslim tarihinde var olduğu kabul edilir. Bu durumda malın ayıplı olmadığının ispatı satıcıya aittir.

ZAMANAŞIMI:

Kanunlarda veya taraflar arasında daha uzun bir süre belirlenmediği takdirde, ayıplı maldan sorumluluk, ayıp daha sonra ortaya çıkmış olsa bile malın tüketiciye teslim tarihinden itibaren iki yıllık zamanaşımına tabidir. Bu süre konut veya tatil amaçlı taşınmaz mallarda taşınmazın teslim tarihinden itibaren beş yıldır.

Av. Buket BATUKAN